Zimowanie pszczół
Zima jest wyjątkowo trudnym okresem w życiu pszczół. Rodziny pszczele wymagają wtedy spokoju, dlatego o odpowiednie przygotowanie gniazda należy zadbać jeszcze latem. Dzięki poniższym wskazówkom zimowanie pszczół stanie się prostszym zadaniem.
Co dzieje się z pszczołami podczas zimowli?
Zimowla trwa 100-150 dni. W tym czasie pszczoły nie opuszczają ula. Robotnice i matka tworzą tzw. kłąb – skupisko, pozostające w ciągłym ruchu. Pszczoły w środku kłębu pożywiają się zapasami, a następnie wędrują na zewnątrz, gdzie tworzą szczelną warstwę grubą na 2-7 cm, chroniącą rodzinę przed zimnem. Z czasem najbardziej wychłodzone pszczoły popadają w odrętwienie i są zastępowane przez robotnice ze środka kłębu. W słabszych rodzinach pszczoły muszą wytwarzać więcej ciepła by ogrzać kłąb, dlatego zużywają więcej zapasów. Ponieważ zimą owady nie wydalają, przyjmowanie nadmiaru pokarmu prowadzi do przepełnienia jelit i biegunek – dlatego tak ważna jest dbałość o siłę rodziny przed zimowlą.
Jesienny przegląd
Jesienny przegląd ula przeprowadza się po ostatnim miodobraniu. Pszczelarz powinien zwrócić uwagę na ilość miodu i pyłku, których o tej porze powinno być minimum 6-8 kg na jedną rodzinę. Ważna jest również ocena liczebności robotnic i ilości czerwiu. Po przeglądzie – w razie konieczności – przystępuje się do zwalczania warrozy. Optymalny czas na rozwieszanie pasków to okres od połowy lipca do 10. sierpnia.
Zmniejszanie gniazda
Pod koniec sierpnia usuwa się wszystkie puste plastry, pozostawiając jedynie te wypełnione pierzgą i czerwiem. Liczbę plastrów należy dopasować do siły rodziny – jeśli zostało ich za dużo, w październiku odbiera się te, których nie obsiadają pszczoły. W ulach warszawskich i Dadanta silne rodziny zimują na 7-8 plastrach, w wielkopolskich zaś na 10. W ulach wielokorpusowych z kolei zostawia się po 5 (ule Langstrotha) lub po 7 (ule Ostrowskiej) plastrów w dolnym i górnym korpusie. Kolejnym krokiem jest podkarmienie rodziny – pszczoły powinny zgromadzić wystarczający zapas na zimę do końca sierpnia.
Ul ciepły czy zimny?
Ule ciepłe – zabezpieczone słomą bądź styropianem – i ule tradycyjne o grubych ścianach ułatwiają rodzinom utrzymanie stałej temperatury wewnątrz kłębu. Wadą zimowli w ulach ciepłych jest jednak ryzyko przedwczesnego czerwienia, co prowadzi do osłabienia rodzin i osypów. W ulach chłodnych pszczoły intensywnie pracują przez całą zimę, by utrzymać wewnątrz kłębu temperaturę powyżej 20°C. Jest to możliwe tylko w przypadku silnych rodzin, które zasiedlają minimum 6 uliczek między plastrami. Chłodne ule pomagają w wydłużeniu okresu bezczerwiowego, co sprzyja zdrowotności rodzin, ponieważ przyczynia się do wzrostu śmiertelności warrozy. W konsekwencji wolniej rozprzestrzeniają się choroby wirusowe i grzybowe. Aby opóźnić czerwienie w ulu ciepłym zaleca się stosowanie głębokich dennic.
Wentylacja ula
Zimą pszczelarz kontroluje stan otworów wylotowych, przez które odbywa się wentylacja ula. Pszczoły ogrzewając gniazdo powodują wydzielanie pary wodnej, przepływ powietrza jest więc konieczny, by zapobiec pleśnieniu plastrów. Przyjmuje się, że na każdy plaster pozostawiony na zimę powinno przypadać 1,5-2 cm otworu wentylacyjnego. Podczas śnieżnej zimy otwory są zasłonięte zamarzniętym śniegiem, który nie odcina dopływu powietrza, a jednocześnie pełni funkcję izolatora. Należy wygarnąć go dopiero kiedy się stopi.
Ważny jest spokój
Podczas zimowli metabolizm pszczół zwalnia – rodzina pobiera wtedy ok. 25 g pokarmu na dobę. Nawet lekkie stuknięcie w ścianę ula może jednak rozbudzić pszczoły, a rozdrażniona rodzina wykazuje zwiększoną aktywność nawet do 8 godzin. Rozproszenie pszczół wpływa niekorzystnie na przebieg zimowli i powoduje straty zapasów, podczas mrozów nie należy więc dokonywać przeglądów uli.
Źródło: Rynek Rolny
Autor: Małgorzata Długosz
Bibliografia
- Boguta A., Rodzina pszczela zimą, „Wiadomość Rolnicze”, nr 11/2014, s. 27.
- Gekeler W., Pszczoły. Poradnik hodowcy, Wydawnictwo RM, Warszawa 2014, s. 56-57.
- Marcinkowski J., Jak prawidłowo prowadzić pasiekę, Gospodarstwo Pasieczne „Sądecki Bartnik”, Nowy Sącz 2005, s. 46-59.
- Osielski K., Zimowla rodzin pszczelich, „Lubelskie Aktualności Rolnicze”, nr 1/2014, s. 32-34.